De Universele Stamboom

Genealogie is in principe een eindige bezigheid. Het aantal voorouders is ongelooflijk groot, maar zeker niet oneindig. Sommige mensen gaan echter verder dan hun eigen voorouders en willen een universele stamboom maken. Dit is een stamboom die alle personen uit het verleden bevat.

Met moderne informatiesystemen zoals Wie Was Wie is dit zeker een theoretische mogelijkheid. Deze universele stamboom zal echter nooit perfect gecreëerd kunnen worden omdat de bronnen onvolledig en onnauwkeurig zijn en afhankelijk zijn van de interpretatie van de onderzoeker.

Over de hele wereld wordt hard gewerkt aan het digitaliseren van de fundamentele bronnen van de genealogie. Miljarden namen en datums zijn verwerkt in grote bestanden die via Internet beschikbaar worden gemaakt. Het gemak waarmee nu gegevens gezocht en aan elkaar verbonden kunnen worden maakt het in principe mogelijk om een universele stamboom te creëren.

Een onderzoeker hoeft dan alleen maar een naam in te voeren en haar stamboom wordt automatisch gepresenteerd, geen lange dagen meer op het archief, niet meer oneindig turen naar beeldschermen, klappers en oude documenten. Dit is op zich een geweldige ontwikkeling, maar is dat het einde van de genealogie als een bezigheid?

Een universele stamboom is tot op zekere hoogte mogelijk, maar zal niet gerealiseerd worden op de manier waarop nu bronnen worden gedigitaliseerd. Bij het maken van een stamboom is het makkelijk om een fout te maken. Als er in een dorp twee mensen met dezelfde naam wonen van ongeveer dezelfde leeftijd dan kan er onduidelijk bestaan over wie de vader of moeder is.

Genealogen hebben allerlei technieken ontwikkeld om de kans op dit soort fouten te verkleinen, maar het gebrek aan compleetheid van de bronnen en het feit dat interpretatie nodig is betekent dat er altijd onzekerheid is over de correctheid van de stamboom.

Huidige genealogische systemen kunnen hier niet mee omgaan omdat ze te rigide zijn. Ieder persoon kan immers maar één vader en moeder hebben. De enige manier om een universele stamboom mogelijk te maken is om deze starheid los te laten en een probabilistische methode te gebruiken.

Dit betekent dat we de onzekerheid die inherent is in de bronnen onderkennen en als zodanig in de stamboom verwerken. Als bijvoorbeeld twee of meer personen in aanmerking komen om de vader te zijn dan moet de universele stamboom dat toelaten. De genealoog die de bronnen interpreteert kan dan aangeven wat de waarschijnlijkheid is dat dit inderdaad de vader of moeder is.

Deze probabilistische methode maakt het mogelijk om alle bronnen op een intelligente manier aan elkaar te verbinden. Op deze manier wordt de universele stamboom mogelijk, maar blijft discussie over interpretatie van de bronnen altijd bestaan. De meeste gegevens zullen door iedereen geaccepteerd worden, maar er zullen veel situaties bestaan waar verschillende genealogen er een andere interpretatie op nahouden. Op die manier kan niet alleen een universele stamboom worden gemaakt, ook zal het de genealogen nog decennia lang bezig houden om alle bronnen te interpreteren. Om dit te kunnen realiseren zal de methodiek van de genealogie moeten worden aangepast om zo een stochastische aanpak mogelijk te maken.